Behin-behineko txostenaren arabera, ezingo da 5 MW-eko potentzia izango lukeen aerosorgailurik ezarri Itziarren
Jaurlaritzak 2023ko maiatzean eman zion hasierako onarpena Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialari (LPS), eta alegazioak aurkezteko 45 eguneko epea jarri zuen. Joan den urriaren 31ra arte ez zen argitaratu, ordea, hasierako proposamenari aurkeztutako alegazioei erantzuna ematen dien txostena. Eta abenduaren 20an onartu zuten LPSaren behin-behineko bertsioa, dokumentuan zenbait aldaketa eta zuzenketa tekniko egin ondoren. Behin betiko onartzen denean (martxoaren amaierara arteko epea dagoela aurreratu dute Jaurlaritzatik), lurralde plan sektorialak arautuko du Araba, Bizkai eta Gipuzkoako lurraldeetan energia berriztagarrien azpiegiturak non eta zein baldintzatan kokatu ahalko diren.
Bada, behin-behineko txostenaren arabera, Itziarren ez da egongo 5 megawatteko potentzia izango lukeen aerosorgailurik eraikitzeko aukerarik. Izan ere, ondorioztatu dute haize-errotek kalte larriak eragingo lizkieketela inguruan bizi diren saguzar-koloniei, espezie babestuak direlako. Hortaz, LPSaren behin-behineko bertsioan instalazio eolikoetarako aukeratutako eremu posibleen zerrendatik kanpo laga dute Andutz-Txobillar.
Bechstein saguzar bat. Gilles san martin/flickr
Aixako kobazuloan zortzi kiroptero espezie aurkitu dituzte azken urteotan, eta horietako hiru dira espezie babestuak, egoera kalteberan daudelako: Schreibers saguzarrak (Miniopterus schreibersii), Bechstein saguzarrak (Myotis bechsteinii) eta Ferra-saguzar mediterraniarrak (Rhinolopus euryale).
Haize-errotek espezie babestu izendatutako saguzarrei kalteak eragingo lizkieketela ondorioztatu dute
Itziarko Auzo Udaleko ordezkariek positibotzat jo dute saguzarren babeslekuak "babeste" aldera hartu duten erabakia. "Ebazpenaren oinarria Jaurlaritzak eta hiru aldundiek adostutako lurpeko babeslekuetan eta eraikinetan bizi diren kiropteroak kudeatzeko plan bateratuan dago. Hori aintzat hartuta aurkeztu genuen LPSaren hasierako bertsioaren aurkako alegazioa, eta pozik gaude kontuan hartu dutelako". Dena den, Xabier Laka batzarkidearen hitzetan, "zuhurtziaz" hartu behar da berria: "Badirudi gurean ez dela momentuz neurri horretako proiekturik egingo, hala dio behintzat txostenak, eta, guk dakigula, ez da antzeko beste proiekturik aurreikusten. Baina ez dago bermatuta etorkizunean bestelako plangintzarik proposatuko ez dutenik". Gaineratu duenez, bestalde, "parke eolikoa gauzagarria izan aurretik, enpresa batzuk konexio eskubideen baimenak eskatzen hasita zeudela jakin dugu. Harritu egin gaitu eskabide horiek alegazioak aurkezteko epearen barruan egin direla ikusteak, eta are deigarriagoa da ezezkoa jaso dutela jakitea, sare elektrikoaren gainkarga argudiatuz".
"Ezustean"
Arantza Egaña eta Xabier Laka auzo udaleko ordezkariak
Udal entitate txikiko agintariek azaldu dutenez, azaroaren erdialdean izan zuten Jaurlaritzaren asmoen berri. Denbora asko zeramaten zain, baina azken erabakiak "ezustean" harrapatu zituela aitortu dute. "Debako Udaleko ingurumen teknikariak helarazi zigun Jaurlaritzak urriaren 31n argitaratutako dokumentua, eta saguzarren kontuarengatik Andutz-Txobillar gunea aukeratutako kokapen eremutik kanpo geratzen zela ondorioztatu zuela aipatu zigun", azaldu du Arantza Egaña auzo udal alkateak.
"Pisu handiagoa izan zezaketen alegazioak ez dituzte aintzat hartu, eta horiek baztertzea harrigarria da"
Orotara, 4.387 alegazio aurkeztu zizkioten LPSari. Alegazio gehienak norbanakoek eta gizarte eragileek egin zituzten. Dena den, LPSak zuzenean eragiten dien erakunde publikoek —EAEko hiru foru aldundiek eta udalek, besteak beste—, baita enpresek ere, aurkeztu zituzten txostenak. Alegazio ia guztiak baztertu dituzte.
Jaurlaritzak emandako erantzunak interpretatzeko orduan, nolanahi ere, hainbat "zalantza" izan dituztela aipatu du Egañak. "Euskarazko bertsioan ez zen batere argi geratzen proiektua baztertuta zegoen ala ez; gaztelaniazko eta euskarazko bertsioa ez zetozen bat. Kexa jarri ondoren, dudaren bat izanez gero, gaztelaniazkoa nagusitzen dela jakinarazi ziguten".
Jaurlaritzak alegazioei emandako erantzunaren berri emateko helburuz, pasa den abenduaren 19an batzar irekia egin zuten Itziarren. "Hilabete inguru eman genuen egitasmoa gurean ez zela gauzatuko baieztatzen, eta ez genuen publiko egin nahi izan ziurtatu arte", azaldu du Lakak. "Bere garaian egin genuen bezala, geneukan informazioa herritarrekin partekatu nahi izan dugu oraingoan ere".
Bizilagunek ere berria "pozik eta harriduraz" hartu dutela gaineratu du batzarkideak. "Oso pozik daude, momentuz ez delako parke eolikorik eraikiko, baina harrituta ere bai, gu bezala, irizpide gisa saguzarrei buruzko alegazioak soilik hartu direlako kontuan. Pisu handiagoa izan zezaketen alegazioak, aldiz, ez dituzte aintzat hartu, eta horiek baztertzea harrigarria da. Besteak beste, txostenean diote ez dutela Geoparkean parte eoliko bat eraikitzeko inolako bateraezintasunik ikusi; Lurralde Plan Estrategikoaren proposamenak ez duela eraginik erantzun dute". Debatik eta Itziartik ia 300 alegazio aurkeztu ziren guztira.
"Sentsazio gazi-gozoa"
Bestalde, auzo alkateak ohartarazi du LPSan Debabarrenerako aurreikusitako gainontzeko proiektuek aurrera jarraitzen dutela, "eta hori jakiteak sentsazio gazi-gozoarekin utzi gaitu".
Bide batez, energia berriztagarrien alde daudela berretsi dute auzo udaleko kideek. "Berriztagarrien aurka gaudela leporatu izan digute noizbait, eta argi esan nahi dugu behar-beharrezkoak iruditzen zaizkigula. Hori bai, ez gatoz bat plan honek eskaintzen duen eredu energetikoarekin, ez da justua", nabarmendu dute.