Hamar kidek osatzen dute musika taldea; Itziarkoa da bat, eta Debakoak gainontzekoak, eta jadanik aski ezagunak dira inguruotan. Urteak daramatzate metalezko haize-instrumentuekin eta perkusioarekin doinu dantzagarriak sortzen eta kontzertuak ematen, oholtza gainean nahiz kalerik kale. Antza izan dezakeen arren, ez da ohiko txaranga bat, 'brass band' bat baizik, eta genero horren baitan, besteak beste, funk eta jazz estiloetara hurbiltzea gustuko dutela diote. Lehen diskoa kaleratu duten honetan, Martina Soto tronbonistarekin eta Joseba Urkiri helikoi-jotzailearekin izan da Berriketan.
Aurkeztu dezagun hitz gutxitan Debrass Band. Nola definituko zenukete taldea?
Martina Soto: Gaur egun gure inguruan entzun ohi ditugun musika moldeetatik nolabait aldendu eta zerbait bitxia eta originala jorratu nahi izan duen lagun talde bat gara. Besteak beste, funk, tekno edota dance pop doinuetan murgildu gara.
Nolakoa izan da orain arteko ibilbidea?
Joseba Urkiri: Taldea 2018ko maiatzean sortu genuen. Zertxobait lehenago Iratz Fernandez eta Jon Egaña taldekideek Lucky Chops talde amerikarrak metroan egindako emanaldi baten bideoa ikusi zuten eta antzeko "mobida frikiren bat" egitea planteatu zuten. Ideia Julen Aldalurri eta niri komentatu ziguten (Skaleak taldea utzi berria genuen), eta Debako bandako kide genituen Iñigo Egañari eta Martinari esan genien... eta hor hasi zen guztia. Lehen emanaldia Debarock Kolektiboaren disko aurkezpenean izan zen, Plaza Zaharrean, eta urtebeteren ostean, oholtzan aritzeaz gain, kalez kale jotzera irteteko aukera genuela ere ikusi genuen. Errefortzu bezala beste taldekide batzuk batu zitzaizkigun, eta emanaldiak eskaintzen hasi ginen erabat indarberrituta, bai oholtza gainean, bai kalez kale, gaur egun arte.
Zenbat kide zarete uneotan?
J. U.: Gaur egun, hamar lagun gara taldean: Iñaki Gonzalez eta Kerman Rico (perkusioa); Nerea Aizpurua, Luken Urkiri eta Julen Aldalur (tronpetak); Iñigo Egaña (saxo baritonoa); Jon Egaña (saxo tenorea); Unax Zarraua (saxo altua); Martina (tronboia) eta neu (helikoia). Aldalur Itziarkoa da, eta gainontzeko guztiak debarrak.
M. S.: Gu biok hasieratik gaude taldean, baina osaeran aldaketak izan dira urte hauetan eta jende ezberdina pasa da taldetik. Adibidez, hasieran Jon Amutxastegi ibili zen, Nerea Aizpurua duela bi urte sartu zen... Eta orain egunerokotasunean egon ez arren, Iratz Fernandez emanaldi ezberdinetan laguntzeko eta jotzeko prest izaten dugu, beraz, taldekoa dela esan genezake, kar-kar.
Proiektuaren bueltan adin ezberdineko musikariak bildu zarete. Badago loturarik zuen artean hasieratik edo taldea sortu aurretik, adibidez? Zerk batzen zaituzte?
M. S.: Debako Musika Bandak batu gintuen hasiera batean. Taldeko gazteena izanda, nik 14 urte nituen Debrass sortu zenean; taldekideek, berriz, 19 urtetik 26 urtera bitartean. Adin desberdintasuna handia izanik, oso zaila izango litzateke bandatik kanpo elkar ezagutzea.
Ezjakinak garenontzat… Zer da zehazki brass band bat?
J. U.: Funtsean, metalezko haize-instrumentuz osatutako musika banda bat da. Oinarria Ameriketan, New Orleansen, kokatzen dugu. Bertan, biztanleria afroamerikarrak Gerra Zibilak ekarritako miseria eta tentsioei buelta eman nahian, bere kultura eta nortasuna aldarrikatu nahi zuen. Motzean azalduta, horrela hasi ziren kalez kaleko emanaldi musikatuak eta gerora ezagutu ditugun jazza eta gainontzeko genero afroamerikarren aitzindaritzat hartuak izan direnak. Hala ere, brass band formatuak bere baitan eboluzio garbi bat ere jasan du eta guk egiten duguna "benetako" brass band batetik oso urrun egongo da "purista" batentzat, kar-kar.
Hortaz, ohiko txaranga edo banda baten formatuarekiko ezberdina al da zuena?
M. S.: Instrumentuei dagokienean txaranga baten oso antzekoa izan arren, kontzeptua erabat desberdina da, batez ere estilo aldetik. Txarangek ez dute helburu izaten abesti propioak sortzea eta funtsean abestien bertsio fidelak interpretatzen dituzte, hau da, ez dute gehiegi aldatzen kantu originalaren forma eta estiloa. Brass band batean, berriz, berezko abestiak izateaz gain, bertsio bat egiten denean, melodia oinarri gisa hartzea eta eremu propiora eramatea da helburua. Brass band terminoaren barruan hainbat modalitate daude, baina gure kasuan helburua funk eta jazz estiloetara hurbiltzea da, armonia eta erritmoekin jolastuz edo zati eta solo desberdinak asmatuz.
Metalezko haize-instrumentuetatik eta perkusiotik haratago, ba al dago beste mota batzuetako tresnentzako lekurik zuena moduko brass band batean?
M. S.: Brass band taldeen ezaugarri funtsezkoena da haize-instrumentuz osatuak egoten direla, baina, nire ustez, beti egon behar gara aukera berrietara irekita. Agian, beste instrumentu batzuk sartuz gero, taldearen kontzeptua ere aldatuko litzateke, baina proiektu propioa izanik, ez dugu molde finko batzuetara mugatu nahi.
Debrass, Vol. 1 diskoa aurkeztu berri duzue. Zer dakar lan horrek?
J. U.: Albumak bost abesti dauzka, lau bertsio eta propio bat. Bertsioei dagokienean, nahiz eta gure originalak ez izan, moldaketak eta konponketak guk egin ditugu eta hainbestetan jo ostean, gureak balira bezala sentitzen ditugu. Albuma Zartada abestiarekin hasi nahi izan dugu. Batetik, propio bakarra izanik, dagokion ikusgarritasuna eman nahi diogulako, eta, bestetik, abestiak berak diskoa irekitzeko aproposak diren doinuak transmititzen dizkigulako. Girls, Wreckin', Ilargia eta Brassing Free dira albumeko gainontzeko abestiak.
“Deban sekulako esker ona jaso dugun arren, dirudiena baino zailagoa da musika formatu hau herritik kanpo zabaltzea”
Sarritan, taldearen aurkezpen txartela izan ohi da lehenbiziko diskoa. Hala al da oraingoan ere?
J. U.: Diskoan erritmo eta musika genero ezberdinak entzun daitezkeenez, taldearen aurkezpen txartel moduko zerbait dela esan dezakegu. Hala ere, ez zait iruditzen intentzio horrekin eginiko ezer denik. Diskoa grabatzera bultzatu gaituen benetako arrazoia gure abestiak soinu onarekin entzuteko gogoa izan da. Kokoteraino geunden mugikorren bitartez grabatutako audio eskasez, kar-kar.
M. S.: Bestalde, ilusio handia egiten digu gure konponketak plataforma digitaletan eskuragarri egoteak eta inguruko jendeak beren egunerokoan entzuteko aukera izateak. Emaitzarekin pozik gaude, batez ere horrelako proiektu bat aurrera eraman dugun lehenengo aldia izan delako guretzat. Asko ikasi dugu prozesuan, batez ere hanka-sartze guztiei esker, eta horregatik, emaitzaz harro egon arren, etorkizunean era produktiboago eta adeitsuago batean lan egitea dugu helburu.
Diskoan, eta bestela ere oro har, genero musikal ezberdineko abestien moldaketak egiten dituzue, zuen estilora ekarriz. Zer eduki behar du kanta batek debrassbandatua izateko?
M. S.: Hainbat gauza izaten ditugu kontuan. Hasteko, moldaketa egiten duenari gustatu egin behar zaio abestia. Nola eraldatu pentsatzeak, originala belarriz idazteak eta gero azken aldaketak egiteak denbora dezente darama, horregatik da funtsezkoa kantuak motibatzea. Bestalde, talde instrumentala gara, ez dugu abeslaririk, eta horrek ere asko baldintzatzen du aukeraketa; melodia errepikakorra bada, rap zatiak baditu, edo musikalki ez badu interes handirik, abestiak ez du balio, letra kentzean erakargarritasun handiena galtzen baitu. Eta, era berean, publikoarengan ere pentsatu behar da. Jendea disfrutatzen ikusteak asko pozten gaitu, eta horretarako abesti ezagun asko jotzen ditugu emanaldietan.
Nor arduratzen da moldaketak eta instrumentu ezberdinentzako konponketak egiteaz?
J. U.: Jon Egaña eta Martina arduratzen dira. Jon aritzen zen hasieran eta lan ikaragarria suposatzen zion, baina azken urteetan Martinak, taldeko musikari tituludunak, laguntzen dio. Hamar kide izanda, ahal den heinean eginbeharrak banatzen saiatzen gara, eta gainontzeko zortziok argi dugu ez dugula ezer egiterik kontu horietan.
Non entzun daiteke disko berria?
J. U.: Albuma plataforma digital guztietan dago entzungai eta Youtubera pare bat bideoklip igo ditugu. Hasiera batean, disko luzeago bat grabatzeko asmotan joan ginen estudiora, baina azkenean bost abestiz osatutako album bat sortu dugu eta formatu fisikoan ateratzeko motzegia zela iruditu zitzaigun. Hala ere, aurrera begira saiatuko gara beste sorpresatxoren bat ematen; beraz, adi egon! Bestalde, fisikoan atera ez dugun arren, diskoaren azalari dagokion errekonozimendua eman nahi diogu eta espero dugu jendeari guri bezainbeste gustatu izana Martin Odriozolak egindako lana.
Aurrera begira, zer asmo duzue? Debrass Vol. 2 entzuteko aukerarik izango al dugu, adibidez, epe laburrean?
J. U.: Deban sekulako esker ona jaso dugun arren, dirudiena baino zailagoa da musika formatu hau herritik kanpo zabaltzea. Euskal Herriko jai herrikoietan gaur egun mugitzen den musika moldearekin bat egitea kostatzen zaion musika formatu bat izanik, garai batzuetan zaila izan da kontzerturen bat lotzea. Hala ere, hemendik aurrera emanaldiak lotzeko eta kontzertuak emateko gogoz gatoz. Vol. 2-ren inguruan, ez dugu ezer konfirmatzeko, baina grabatzen egon ginen asteburu hartan hain gustura geratu ginen, non zerbait gehiago grabatzeko premia sentitzen baitugu. Beraz, izan daiteke laster berriren bat edo beste izatea.
Laburrean:
- Gustuko talde bat?
J. U.: Moon Hooch.
M. S.: Youngblood Brass Band. - Gomendatuko zenukeen kanta bat?
J. U.: Moon Zooz. Moon Hooch eta Too Many Zooz taldeen kolaborazio bat da.
M. S.: Balkan Paradise Orchestraren Cotnes. - Musikari erreferente bat?
J. U.: Nat McIntosh helikoi-jotzailea.
M. S.: Marshall Gilkes tronbonista eta konpositorea. - Kontzertu bat emateko leku kuttun bat?
J. U.: Debako txosnagunea.
M. S.: Deba. Eta horrez gain, Tolosa. - Ikusi duzun kontzerturik onena?
J. U.: Brigada Criminal-ena, Ekinez Jaialdian.
M. S.: Marshall Gilkes-en kontzertua, Betera herrian.